Είναι δύσκολο -αν όχι εντελώς απίθανο- να δει κάποιος από κοντά και με κάθε λεπτομέρεια μία γοργόνα. Πόσο μάλλον να δει μια γοργόνα στη στεριά. Δεχόμενοι ότι γοργόνες δεν υπάρχουν, ή τουλάχιστον, αν υπάρχουν, κανείς μας δεν έχει δει μία, αρκούμαστε σε όσα ξέρουμε γι' αυτές από τη λαϊκή παράδοση και τη μυθολογία.
Στην Ελληνική λαογραφία, η γοργόνα έχει θα λέγαμε, περισσότερο κακό συμβολισμό. Συνήθως αναπαρίσταται ως θαλάσσιος δαίμονας (π.χ. η Μέδουσα) που αρπάζει από τα πλοία τους ναύτες και μετά τα βυθίζει, υπεύθυνη για τους ανεμοστρόβιλους στη θάλασσα κλπ. Τέτοιο συμβολισμό έχει και η Γοργόνα - αδελφή του Μέγα Αλέξανδρου που βύθιζε τα διερχόμενα πλοία ανάλογα με το πως απαντούσαν οι ναύτες τους στην ερώτηση "Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;". Αν οι ναύτες απαντούσαν ότι ο Βασιλιάς πέθανε, η γοργόνα πετούσε το καράβι ψηλά, το οποίο πέφτοντας στο νερό βυθιζόταν παίρνοντας μαζί του και τους ναύτες. Οι γοργόνες είναι παρούσες σε μεγάλο βαθμό στη λογοτεχνία και στη λαογραφία πολιτισμών από την αρχαιότητα ως σήμερα αλλά και στην αναγεννησιακή ευρωπαϊκή τέχνη.
Στην Ελλάδα οι αναπαραστάσεις που συναντούμε σήμερα μας έρχονται από ομοιώματα γοργόνων σε παραθαλάσσια χωριά νησιών - λιμάνια, από παιδικά παραμύθια και βιβλία λογοτεχνίας, από τοιχογραφίες σε κατοικίες εύπορων πολιτών και σε μουσεία - χώρους δημιουργίας και τέχνης.
Όμως οι σύγχρονες αναπαραστάσεις γοργόνων, τουλάχιστον στην περιοχή της Μαγνησίας και του Πηλίου, σπανίζουν έως και εκλείπουν στις μέρες μας.
Ωστόσο, στη Συκή και συγκεκριμένα στην Ταβέρνα - Ψησταριά "Ο Βασίλης" ,
υπάρχει μια υπέροχη παλιά τοιχογραφία, στην οποία απεικονίζεται η ημίγυμνη φιγούρα μιας γοργόνας. Η γοργόνα αγναντεύει το θυμωμένο πέλαγος, καθισμένη και χαιρετώντας με το αριστερό της χέρι, ένα διερχόμενο καΐκι.
Έχει χρυσοκίτρινη ουρά και το ένα χέρι της (το δεξί), στηρίζει το σώμα της το οποίο αναπαρίσταται καθήμενο πάνω στα βράχια, κατά την προσφιλή συνήθεια των καλλιτεχνών και της παράδοσης.
Η γοργόνα του "Βασίλη" έχει καστανοκόκκινα μαλλιά, απόχρωση δέρματος προς το λευκό και γαλανά μάτια, στοιχεία που παραπέμπουν στα αρχέτυπα του κάλλους για τις γυναίκες του ελλαδικού χώρου κατά την αρχαιότητα.
Η τοιχογραφία είναι το πρώτο πράγμα που συναντά κανείς εισερχόμενος στο εσωτερικό του καταστήματος, μαζί με το μοναδικής τεχνοτροπίας επίσης τζάκι, στη δεξιά (Νοτιοδυτική γωνία) του κτιρίου:
Η Ζωγράφος Χριστίνα Ράπτη, η οποία είναι και η δημιουργός της συγκεκριμένης τοιχογραφίας στην Ταβέρνα της Συκής, φιλοτέχνησε τη Γοργόνα το 2001, θέλοντας να δώσει μία διαφορετική χροιά στις μέχρι σήμερα συνηθισμένες αναπαραστάσεις γοργόνων.
Η Γοργόνα φαίνεται χαρούμενη και ήρεμη, μάλλον γιατί η καλλιτέχνης θέλησε να δώσει μία διαφορετική εκδοχή, κόντρα στην Ελληνική λαογραφική παράδοση, η οποία παρουσιάζει τη γοργόνα ως θαλάσσιο τέρας.
Από την άλλη πλευρά, θα μπορούσαμε να πούμε πως η Ράπτη αναπαριστά την ίδια την αδελφή του Μέγα Αλέξανδρου: Η γοργόνα ίσως να χαιρετά το καΐκι γιατί στην ερώτηση της αν ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος, οι ναύτες απάντησαν θετικά, οπότε αυτή τους αφήνει να περάσουν. Όπως και να' χει, η συγκεκριμένη ζωγραφική παράσταση υπακούει στα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στη γοργόνα κατά την ελληνική ναυτική παράδοση, οι οποία θέλει τις γοργόνες όχι τερατώδεις, αλλά ταυτόχρονα όμορφες και επικίνδυνες για τους κοινούς θνητούς.
Η γοργόνα φέτος γίνεται 20 ετών. Αληθινή ή ψεύτικη, αποτελεί μία κρυφή και σπάνια "ατραξιόν" για το χωριό μας, η οποία καταδεικνύει τον πολιτιστικό πλούτο, καθώς και τη συνεχή αλληλεπίδραση και ενασχόληση των Συκιωτών με τη θάλασσα.
Το κατάστημα
Η οικογενειακή ταβέρνα - ψησταριά "Ο Βασίλης" λειτουργεί από το 1975 και είναι το πρώτο κατάστημα εστίασης που θα συναντήσετε ερχόμενοι στο χωριό μας.
Όταν η "γοργόνα" φιλοτεχνήθηκε,
ο πατέρας του τωρινού ιδιοκτήτη,
ο Γεώργιος Καλτσογιάννης, ένας άνθρωπος με μεγάλη αγάπη για τη θάλασσα, ήταν καθημερινά σχεδόν στα ανοιχτά του Αιγαίου με το μικρό καΐκι του. Το καΐκι μάλιστα που απεικονίζεται στην τοιχογραφία της γοργόνας, είναι σχεδόν ίδιο με εκείνο που διατηρεί η οικογένεια στην κατοχή της ως τις μέρες μας.
Σε όλο το εσωτερικό του καταστήματος, είναι παντού έκδηλα τα στοιχεία της θάλασσας, τα οποία μαζί με το πετρόχτιστο τζάκι από θαλασσινά βραχάκια αναδεικνύουν τη μεγάλη ναυτική παράδοση και αγάπη της οικογένειας για τη θάλασσα.
Η σκεπαστή πλακόστρωτη αυλή του καταστήματος παράλληλα, έχει τη δική της χάρη τους καλοκαιρινούς μήνες. Ιδιαίτερα φέτος που η κατάσταση δεν επιτρέπει την παραμονή πελατών στο εσωτερικό του καταστήματος, τα τραπεζάκια της αυλής, δίπλα στο δρόμο είναι έτοιμα να σας υποδεχτούν καθημερινά.
Στο "Βασίλη" έχετε τη δυνατότητα να γευτείτε παραδοσιακά εδέσματα συνοδευόμενα από ντόπιο κρασάκι ή τσίπουρο, μέσα σε ένα ζεστό και φιλόξενο περιβάλλον. Ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, Βασίλης Καλτσογιάννης είναι "ειδικός" στους τσιπουρομεζέδες που μπορείτε καθημερινά να απολαύσετε παρέα με ντόπιο Συκιώτικο τσίπουρο, ενώ ονομαστή είναι και η ψησταριά του καταστήματος!
Φωτογραφίες: Μαρία Γκουμάκη
Kommentare